Czy zastanawiasz się czasem jakby to było być znowu dzieckiem? Czy przechodząc przez ulicę myślisz, co czują małe dzieci obserwujące obiekty, które mijasz? A może dręczy Cię fakt, czemu dzieci nie chcą spędzać czasu na zewnątrz? Jeśli tak, Urban95 jest dla Ciebie!
Wyobraź sobie... W Gdyni mieszka chłopiec - Filip. Uwielbia on zabawę kolorowymi klockami, śpiewanie piosenek i jak wszystkie dzieci, oglądanie bajek. Jednak każde jego wyjście z domu wiąże się z nie lada wyzwaniem. Szare i nudne miasto nie jest tak atrakcyjne jak migające obiekty na ekranie telewizora.
Tego ponurego dnia, deszcz zbliżył się do miasta, a chmury zasłoniły słońce. Filip wychodzi z domu za namową mamy, obserwującej go z okna. Maluch stawia kroki na szarym chodniku. Nie znajduje żadnych kolorowych placów zabaw ani uśmiechniętych ludzi. Zamiast tego, wszędzie dookoła panuje szarość i smutek.
Chłopiec szybko się nudzi. Postanawia odnaleźć coś, co sprawi, że wyprawa stanie się ciekawsza. Ale czy to mu się uda?
Dzieci też mają swoje potrzeby
Mówiąc o dostępności, możemy rozpisywać się o potrzebach osób z różnymi niepełnosprawnościami czy preferencjami. Łatwiej jest nam zauważyć nierówności w dostępie wynikające z różnic fizycznych, ekonomicznych czy społecznych w kontekście osób dorosłych.
Jednak uniwersalne projektowanie powinno włączać jak największą ilość osób. Dlaczego więc tak łatwo zapominamy o najmłodszych? Przecież potrzeby dzieci nie odpowiadają potrzebom dorosłych.
Znów masz 3 lata, zmienisz coś w swoim mieście?
Projekt architektury dla dzieci często zależy od tego, jak widzą go dorośli. Czy interesuje cię, jak wygląda świat z perspektywy dziecka? Bernard van Leer, twórca globalnej inicjatywy Urban95, uważa, że warto się nad tym zastanawiać. Postawił on sobie za cel wspieranie zdrowego rozwoju małych dzieci dorastających w miastach.
Urban95 angażuje dzieci w proces projektowania przestrzeni. Dlaczego? Bo kto ma wiedzieć lepiej co jest przyjazne dzieciom niż one same? Inicjatywa zachęca urbanistów i miejskich projektantów do zrozumienia, w jaki sposób ich praca wpływa na rozwój dziecka.
Akcja współpracuje z włodarzami miast, planistami, projektantami, aktywistami i społecznościami, aby skierować spojrzenie na dzieci i odnieść je do każdego poziomu podejmowania decyzji w mieście.
Podstawowe pytanie Urban95 brzmi: „Gdybyś mógł doświadczyć miasta z wysokości 95 cm, czyli wzrostu 3-latka, co byś zmienił?”.
Na czym polega Urban95?
Urban95 ma wspierać zdrowy rozwój małych dzieci, koncentrując się na różnych aspektach projektowania miast i planowania urbanistycznego. Celem jest stworzenie przestrzeni, w których dzieci mogą się rozwijać poprzez naukę, tworzenie, wyobraźnię i zabawę. To także wszelkiej maści udogodnienia dla opiekunów tych dzieci.
Przestrzeń publiczna
Urban95 zachęca do tworzenia bezpiecznych, dostępnych, wygodnych, zdrowych i stymulujących przestrzeni dla niemowląt, małych dzieci i ich opiekunów. Mowa o ulicach, parkach, chodnikach i placach. Przestrzenie te powinny charakteryzować się bezpiecznym poziomem jakości powietrza i niskim poziomem hałasu.
Mobilność
Inicjatywa promuje rozwój miast, zapewniających wsparcie opiekunom poprzez zapewnienie wszystkim dzieciom dostępu do niezawodnego transportu publicznego. Jeśli widnieją w tym obszarze ograniczenia, inicjatywa zaleca stworzenie środowiska przyjaznego rowerom. Chodzi o to, aby projekt miasta umożliwiał opiekunom dostęp do niezbędnych usług dla dzieci oraz łatwy transport do nich.
Usługi
Urban95 koncentruje się na pomaganiu miastom w zwiększaniu pozytywnych interakcji między opiekunami, niemowlętami i małymi dziećmi. Chce robić to poprzez zwiększenie dostępu do rodzinnych usług i udogodnień. W tym aspekcie wymienić możemy dostępność żłobków, przedszkoli, obiektów ochrony zdrowia czy przestrzeni spełniających cele rekreacyjne.
Wpływ i innowacje
Urban95 rzuca wyzwanie liderom społeczności, aby głębiej zastanowili się nad dobrostanem małych dzieci w miastach. Zachęca przy tym do innowacyjnych rozwiązań poprawiających ich życie.
Dlaczego społeczność jest ważna? Ponieważ to właśnie lokalni mieszkańcy najlepiej znają swoje potrzeby i są bezpośrednimi użytkownikami tych przestrzeni. Jednak jak to zwykle bywa, nasze idee potrzebują zrozumienia i akceptacji miasta. Dlatego Urban95 proponuje znalezienie nowych, aktywnych sposobów angażowania urzędników miejskich w wizję projektowania przyjaznego dzieciom i ich rodzinom.
Monitorowanie wyników
Inicjatywa wspiera myślenie projektowe polegające na opracowaniu i wdrażaniu projektów, które można monitorować. Po co? By zbadać wpływ stworzonej przestrzeni na dobrostan i rozwój dzieci. Pozwoli to zmierzyć efektywność działań i zmienić je w razie potrzeby.
Koncentrując się na tych aspektach, Urban95 chce tworzyć miasta, które w większym stopniu wesprą zdrowy rozwój dzieci i poprawiają dobrostan zarówno małych dzieci, jak i ich opiekunów.
Jakie są przykłady przestrzeni przyjaznych dzieciom?
Niełatwo jest znaleźć konkretne przykłady przestrzeni przyjaznych dzieciom stworzonych dzięki Urban95. Przynajmniej gdy mówimy o wynikach wyszukiwania w Google. Jednak inicjatywa ta odgrywa ważną rolę w edukacji i kształtowaniu projektów urbanistycznych różnych miast. Dzięki niej powstają coraz to nowe środowiska przyjaźniejsze dzieciom.
O wielu takich przykładach przeczytasz w e-booku: “The city at eye level for Kids”
“Zielona” i “niebieska” infrastruktura
Urban95 kładzie nacisk na tworzenie przestrzeni publicznych, przyjaznych dzieciom i opiekunom. Przestrzenie te są połączone z naturalnymi i półnaturalnymi obszarami miast, takimi jak kanały, pola i parki. Są one miejscami zabaw, odpoczynku czy spotkań towarzyskich. Ich obecność zapewnia dbałość o zdrowie i dobre samopoczucie, nie tylko najmłodszych.
Bezpieczne tereny zielone
Urban95 podkreśla znaczenie bezpiecznych, czystych terenów zielonych dla małych dzieci i rodzin do zabawy do gromadzenia się. Przestrzenie te mogą pomóc w zmniejszeniu zanieczyszczenia powietrza i zatorów komunikacyjnych, a także promować interakcje społeczne i aktywność fizyczną.
Dzielnice 15-minutowe
Koncepcja dzielnicy 15-minutowej (15-minute neighbourhood) polega na tym, żeby mieszkańcy mieli wszystko, czego potrzebują, w odległości 15 minut spacerem od domu. Chodzi o to, żeby łatwo kupić jedzenie, znaleźć opiekę nad dziećmi, posłać dzieci do szkoły czy wyjść na spacer do parku. Takie podejście jest coraz popularniejsze w miastach na całym świecie, bo ułatwiają rodzicom życie. Dzieci mogą bezpiecznie dojść do przedszkola czy biblioteki. Rodzice mogą łatwo kupić jedzenie i zrobić zakupy. A wszyscy mieszkańcy mogą poznawać się i współpracować ze sobą.
Urbanistyka przyjazna dzieciom
Urban95 obejmuje projektowanie miejsc publicznych, jak dzielnice, parki, place czy skwery. W taki sposób, aby były bardziej dostępne i zachęcające dla rodzin, ale przede wszystkim dzieci.
Rośnie świadomość na temat dziecięcych potrzeb
Obecnie zauważalny jest wzrost roli dzieci w procesie projektowym, szczególnie na etapie badań i analiz. Zgodnie z badaniami Marka Francisa i Raya Lorenzo, dominującą formą uczestnictwa dziecięcego jest obecnie proaktywność.
Oznacza to, że dzieci biorą czynny udział w projektowaniu, choć pod ścisłym kierunkiem architektów i urbanistów. Jednak stanowi to wyzwanie nie dla samych dzieci, a dorosłych. Okazuje się, że często nie mają oni wystarczających kompetencji do efektywnego dialogu z dziećmi.
Jednak w wielu krajach dzieci uczestniczą już w planowaniu przestrzennym. Dotychczas Urban95 nawiązała współpracę z aglomeracjami na całym świecie, w tym z miastami: Tel Awiw, Tirana, Boa Vista, Stambuł, Lima, Recife, Udaipur, Pune, Jordania, Azraq, Bogota, São Paulo, Aracaju, Fortaleza, Campinas, Jundiai, Pelota, Ilhéus, Crato, Brasileia, Ubiratã, Niterói, Caruaru, Piura, Amsterdam i Bhubaneswar.
Dzieci nie ryby, głos mają!
Kluczowe w pracy z dziećmi jest to, aby nie traktować ich jedynie jako przedmiotów oczekiwań dorosłych. To podmioty posiadające własne oczekiwania. Ta kwestia wymaga akurat głębszej analizy, gdyż uczestnicy przestrzeni mają różne i czasem sprzeczne oczekiwania. Dlatego w procesie kształtowania środowiska, istotne jest uwzględnianie różnych grup społecznych. Również zróżnicowanych pod względem wieku. W ten sposób stworzymy bardziej zrównoważone, funkcjonalne i przyjazne dla dzieci przestrzenie miejskie.